ریاض مانع اساسی وحدت عرب‌ها

عربستان سعودی با اشغال سرزمین عسیر و شهرهای جیزان، جازان و نجران (مناطق یمنی ) و همچنین با تمامی کشورهای عربی خلیج فارس از کویت گرفته تا عمان مشکل مرزی و ارضی دارد، چگونه می‌تواند مدعی وحدت و تشکیل اتحادیه با این کشورها باشد.

فکر و اندیشه تشکیل شورای همکاری خلیج فارس در دهه هشتاد قرن گذشته یک گامی بسوی وحدت و اتحاد عرب‌های خلیج فارس نبوده بلکه یک ائتلاف و یک جبهه به رهبری آل سعود جهت مقابله با انقلاب اسلامی ایران بوده است. ایران اسلامی از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی خواستار وحدت امت اسلامی بوده و از هرگونه وحدت و اتحاد میان برادران مسلمان و عرب خوشنود بوده زیرا قدرت خود از قدرت و وحدت جهان اسلام و عرب می‌دانسته تفرقه و تجزیه و تشتت میان مسلمانان چه عرب و چه عجم، زهر مهلکی می‌دانسته و آن را به سود استکبار جهانی و صهیونیسم بین المللی همواره قلمداد می‌کرده است.

ایران اسلامی همواره و در سه دهه، طرفدار تقویت اتحادیه ها و ائتلاف های منطقه ای در راه توسعه پایدار و رشد اقتصادی و تثبیت صلح و ثبات امنیت در منطقه و جهان بوده ولی در برابر ائتلافها و اتحادهای که بر پایه و اساس توطئه ، شر و منویات شیطانی استوار بوده، همیشه مقاومت و مخالفت کرده است.

همگان به خوبی می‌دانند کشوری‌که فتنه ها و توطئه ها را در جهان عرب و اسلام می سازد، مدیریت و هدایت می‌کند، نمی تواند داعیه وحدت و اتحاد باشد زیرا فتنه‌گر نمی تواند وحدت گرا باشد. ریاض با اشغال سرزمین عسیر و شهرهای جیزان،جازان و نجران (مناطق یمنی ) و همچنین با تمامی کشورهای عربی خلیج فارس از کویت گرفته تا عمان مشکل مرزی و ارضی دارد، چگونه می‌تواند مدعی وحدت با این کشورها باشد .

سعود الفیصل وزیر خارجه آل سعود اخیراً در مصاحبه خود اعلام کرده که وی مهندس و مبتکر طرح تقویت ساختار و بنیه شورای همکاری خلیج فارس است. ریاض جهت مقابله با بسته ای از مشکلات داخلی و خارجی خود به ویژه با تبعات و نتایج قیام ها و انقلاب های اسلامی و مردمی منطقه تاکنون فرصت طلبانه، چند طرح وحدت گرایی مطرح کرده از جمله دعوت از اردن برای پیوستن به شورای همکاری خلیج فارس، طرح وحدت با بحرین و طرح انتقال از ساختار فعلی شورای همکاری خلیج فارس به سطح اتحاد. در همین راستا ملک عبد الله پادشاه عربستان سعودی در مورخه 21 دسامبر 2011 برضرورت اتحاد کشورهای همکاری خلیج فارس تاکید داشته است.

اغلب آگاهان و تحلیلگران مسائل منطقه خلیج فارس بخوبی می‌دانند که شورای همکاری خلیج فارس طی سه دهه نتوانست :

الف ـ اقتصاد و بازار مشترک بین اعضا را ایجاد کند.

ب ـ با صدور پول واحد و بانک مرکزی واحدی به توافق برسند.

ج ـ نتوانست سیاست خارجی واحدی داشته باشند.

دـ علیرغم تنش و شرایط سیاسی و امنیتی منطقه خلیج فارس، این شورا نتوانست یک ارتش واحد و متحد تاسیس کند.

وحدت و اتحاد کشورهای عربی خلیج فارس به اعتراف و اذعان شاهزاده سعود الفیصل وزیر خارجه سعودی،" نیاز به زمان و تمهیدات زیادی دارد و حتی طرح اتحاد و وحدت بحرین و عربستان سعودی، نیاز به بررسی و مطالعه دارد".

اهداف ریاض از ارئه طرح‌های وحدت‌گرا

ریاض در ارائه و طرح گزینه های وحدت گرا به دنبال این اهداف است:

1ـ جلوگیری از نفوذ آثار و تبعات انقلاب‌های مردمی و اسلامی منطقه در مناطق حیاط خلوت خود مانند بحرین و یمن. به نظر سعودی‌ها عملی شدن این طرح به ثبات و بقای رژیم‌های تابع و طرفدار خود در منامه و صنعا کمک خواهد کرد.

2ـ این طرح‌ها به افزایش ظرفیت ریاض در مدیریت چیدمان‌های امنیتی خلیج فارس ممکن است کمک کند.

3ـ به نظر سعودی‌ها عملی شدن این گزینه ها از روند و شدت سرایت و انتشار اپیدمی انقلاب‌ها و قیام‌های خاورمیانه به مناطق مختلف عربستان سعودی، جلوگیری به عمل خواهد آورد.

4ـ از دیدگاه استراتژیست‌های سعودی این طرح‌ها می‌تواند در کندی افزایش اقتدار منطقه ای ایران سهم وافری داشته باشد.

یکی از الگوهای مطرح جهت تحکیم وحدت در میان کشورهای عربی این منطقه حساس ،الگوی اتحادیه اروپا است.

موانع تبدیل شورای همکاری به اتحادیه عربی

بسیاری از پژوهشگران و استراتژیست های عربی و غربی براین عقیده هستند که روند انتقال ساختار شورای همکاری به سطح "وحدت واتحاد" با موانع پیچیده ودشواری روبرو است ،ازجمله :

1ـ کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس درباره شناخت و تعریف منابع تهدید کننده که امنیت منطقه را به مخاطره می اندازد، درک واحدی ندارند.

2ـ وجود مشکلات و معضلات مزمن در میان کشورهای عربی منطقه. این مشکلات در ابعاد و سطوح مختلفی نمایان شده است، ریاض با تمام کشورهای شورای همکاری و دیگر همسایگان خود اختلاف مرزی و ارضی دارد.

3ـ اختلاف دیدگاه حاکمان و مردمان این کشورها درباره مسائل اساسی و بنیادی مانند دموکراسی و روشمندی حکومت و حاکمیت.

4ـ اغلب کشورهای منطقه نسبت به عربستان سعودی و خاندان آل سعود دیدگاههای منفی سنتی و تاریخی دارند از جمله این کشورها با ادعای "برادر بزرگی" ریاض بسیار حساس هستند.

5ـ تعریف کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس از موضوع اتحاد و وحدت نظام‌های سیاسی این منطقه به ویژه در بعد اجرایی و بعد سازکارها،یکسان و واحد نیست.

6ـ گرچه تمام رژیم‌های این کشورها، سلطنتی، خاندانی و عشیره ای است ولی هرکدام وارد تجربه سیاسی و رژیمی شده است بطور مثال کویت و بحرین تجربه تاریخی در داشتن پارلمان، احزاب و دموکراسی دارند ولی ریاض هنوز در مرحله آغازین و نوزادی حاکمیت سیاسی است.

گزینه های بدیل شورای کشورهای همکاری خلیج فارس به شرح ذیل است:

1ـ گزینه اتحاد عربستان سعودی ـ بحرین: آل خلیفه جهت حفظ تاج و تخت خود نیاز مبرمی به حمایت همه جانبه آل سعود دارد. لذا منامه باتوجه به نیاز سرنوشت ساز خود در تلاش است با ریاض متحد شود.

2ـ گزینه ارتقای ساختار و بنیه فعلی شورای همکاری به ویزه در زمینه سیاست خارجی و دفاع مشترک .

3ـ گزینه اتحادیه های متنوع فرعی :کشورهای عربی منطقه خلیج فارس می توانند در قالب اتحادیه و ائتلاف تخصصی مانند اتحاد دفاعی ، اتحاد پول و بانک مرکزی با یکدیگر متحد شوند.

کلام آخر

تشکیل و تاسیس اتحادیه ها و ائتلاف‌های منطقه ای نیاز به فداکاری و ایثار کشورهای موسس در اعطای سهم و بخشی از امتیازات و اختیارات خود به سود منافع و مصالح کل اعضا دارد. ریاض و آل سعود اگر می خواهند روند اتحاد عربی خلیج فارس به موفقیت برسد باید از خود شروع کنند و باید بخشی از امتیازات و تسهیلات در راه بنای این اتحادیه فدا و ایثار کنند درحالیکه ریاض مانع اساسی وحدت عربها چه در خلیج فارس و چه در خاورمیانه و شمال افریقا است

6 دیدگاه برای آینده سیاست فرانسه در قبال خاورمیانه

با پیروزی "فرانسوا اولاندِ" سوسیالیست در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه، بسیاری از کارشناسان مسائل خاورمیانه و سیاست خارجه فرانسه در حال پیش‌بینی و تخمین شاخص‌های اساسی سیاست خاورمیانه‌ای کاخ آلیزه در پرتو حکومت سوسیالیست‌ها می‌باشند.

اما آنچه این روزها بیشتر به اذهان متبادر می شود، موضوعات مربوط به خاورمیانه و شمال افریقا و مناطق ژئوپلیتیک مرتبط است که در سیاست تبلیغاتی اولاند و حزبش در کارزار انتخابات ریاست جمهوری فرانسه اچشمگیر و همگن و همتراز اهتمام سارکوزی و نئوگلیست‌ها نبوده است.

حال سئوال است که آیا سیاست فرانسه در قبال این هارتلند دستخوش تغییرات خواهد شد یا نه که برای پاسخ بدین موضوع ۶ دیدگاه قابل پیش بینی است:

1ـ سیاست خارجی فرانسه سوسیالیستی، شاهد تغییر ژرفناکی نخواهد بود ولی ممکن است در روشمندی و اتخاذ شیوه ها، تحولی رخ دهد. سیاست خاورمیانه ای اولاند از این قاعده و اصول پیروی خواهد کرد و تفاوت رادیکالی با سیاست سارکوزی نخواهد داشت.

2ـ روند مناسبات پاریس با منطقه خلیج فارس در سالهای 2012ـ 2017 از سیاست و رویکرد سارکوزی پیروی خواهد نمود و" تأمین نفت"،" پرونده هسته ای ایران" و" عراق مستقل و جدید" مهمترین پایه های اهتمام فرانسه در این منطقه خواهد بود. حضور نظامی فرانسه با داشتن پایگاه دریایی در امارات متحده عربی در این منطقه ادامه خواهد داشت.

3ـ پاریس از رویکرد میلیتاریزه کردن سیاست خارجی خود(ارثیه سارکوزی ) دور خواهد شد و سربازان خود را از کابل در این دوران فراخواهد خواند.

4ـ در میزان و گستره نقش و حضور الیزه در تحولات خاورمیانه در پرتو انقلاب‌ها و خیزش‌های مردمی و اسلامی ممکن است مانند دوران سارکوزی (پاریس متحد شیوخ عرب در مداخله‌های نظامی در لیبی و سوریه بود) نباشد و در این دوره به دلایلی از جمله اهتمام حکومت سوسیالیست‌ها به پرونده ای داخلی، تحولی و بازنگری خواهد خواهد شد. میزان مداخله و نقش پاریس در دوران اولاند در عرصه بحران سوریه به نحوی کاهش خواهد یافت.

5ـ روند و وضعیت مناسبات پاریس با بیروت در این دوره، به همان وضعیت سنتی و تاریخی خواهد ماند و زیاد تغیر نخواهد یافت.

6ـ گرچه خروج سارکوزی از کاخ الیزه یک شکست و زیان راهبردی برای گروه نتانیاهو و جریان‌های افراطی‌گرای صهیونیستی بوده ولی به دلیل مناسبات تاریخی و سنتی سوسیالیست‌های فرانسه با رژیم و احزاب دولت صهیونیستی و فعال بودن یک لابی قوی صهیونیستی در کاخ آلیزه ، روابط تل آویو ـ پاریس در دوره پنج ساله اولاند، روند طبیعی خود را ادامه خواهد داد.

 

انتخابات سوریه گامی بسوی پیروزی روند اصلاحات و تحکیم ثبات و امنیت

انتخابات پارلمانی سوریه در حقیقت استمرار و تداوم روند اصلاحات بشار اسد است و دستاوردهای سیاسی زیادی خواهد داشت از جمله اینکه، این انتخابات ترجمان حقیقی وعده‌های اصلاحی بشار اسد بوده و این اقدام سطح اعتمادسازی میان ملت و رهبری سوریه را بالا می‌برد.

 

 

امروز هیچدهم اردیبهشت1391 مردم سوریه در چهارده استان کشور جهت انتخاب 250 نماینده پارلمان خود در مراکز رای گیری حاضر می‌شوند. انتخابات پارلمانی سوریه امسال این دوره نوین، رنگ وبوی تازه ای خواهد داشت.انتخابات پارلمانی سال2012 سوریه محصول قانون اساسی جدید و دستآوردی از روند اصلاحات بشار اسد می باشد. بر اساس قانون اساسی جدید، بسیاری از امتیازات حزب بعث و جبهه ملی ترقیخواه (ده حزب ائتلافی بعث ) به عنوان حزب حاکم لغو شده و انتخابات پارلمانی امسال سوریه بدون هیمنه و قدرت تمام عیار این حزب برگزار میشود.

در کارزار انتخابات جدید، هفت هزار و یکصدو نود و پنج نامزد(710 خانم از میان آنها است) شرکت می کنند و بسیار از آنها مستقل و از طیفهای مختلف جامعه هستند. بشار اسد. نامزدهای پارلمان جدید از اقشار و طیفهای مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به ویژه دانشگاهیان و تجار و صنعتگران هستند و مشارکت انها در این کارزار سیاسی و مردمی، برای دولت سوریه یک پیروزی محسوب میشود .

بشار اسد در شرایط و فضای زیر ؛ سکان انتخابات مجلس الشعب سوریه (پارلمان) را در دست دارد که :

1 ـ صدور بخشنامه ریاستی عفو عمومی توسط اسد در باره نظامیان و ارتشی‌ها که در روند تحولات اخیر از ارتش، فرار و یا جدا شدند.

2 ـ آزادی تعدادی از معارضه و فعالان سیاسی که طی رخدادهای اخیر توسط ارتش و نیروی امنیتی دستگیر شده و دستشان به خون مردم آلوده نشده است و آخرین بار، دویست و شصت و پنج نفر از بازدداشت شدگان حوادث اخیر آزاد شدند.

3ـ پس از تثبیت امنیت و ثبات در کانون‌های بحرانزده مانند حمص،حماه،ادلب وریف دمشق ، بسیاری از افراد مسلح معارضه در پی پیشمانی و ارتکاب اشتباه، خود را تسلیم نموده و مشمول عفو وآزادی دولت شدند. در آخرین مرحله پیش از چهارصد نفر معارض مسلح از استان حماه و ادلب خود را تسلیم نموده و دولت آنها را آزاد کرده است.

4 ـ معارضه سوریه چه داخلی و چه خارجی پیش از دهها تجربه و تلاش برای وحدت وا تحاد رویه و شیوه مبارزه علیه بشار اسد ،امتحان نموده ولی اکنون و پس از چهارده ماه ناموفق و ناامید است.آنها حتی در متوقف کردن چرخه تلاشهای اصلاحی اسد، ناکام ماندند.

5 ـ حامیان منطقه ای یا فرامنطقه ای معارضه سوریه هرکدام در این روزها درگیری مشکلات خود و معارضه سوریه عصبانی و مأیوسانه از این رویکرد و رفتار بسیار ناراحت و نگران اند.

6 ـ سطح و میزان سردرگمی و تردید کشورهای محور استانبول و ائتلاف فراآتلانتیکی در رفتار سیاسی خود نسبت به تحولات سوریه بطور روزافزون در حال گسترش است.

عربستان سعودی به عنوان نمونه ای از این حالت ، اخیرا در سیاست خود در ازای تحولات سوریه مرتکب یک اشتباه راهبردی شده و یکی از عوامل خود را به نام نوفل الدوالیبی(موسس شورای ملی متحد سوریه و دولت موقت سوریه) در صفحه شطرنج بحران سوریه به حرکت درآورده و چیزی مطرح کرده که با اهداف و سیاست شورای ملی سوریه (برزگترین معارضه سوریه در خارج و شریک سناریوهای محور استانبول ) در تضاد اساسی بوده است.

انتخابات پارلمانی سوریه در حقیقت استمرار و تداوم روند اصلاحات بشار اسد می باشد و دستاوردهای سیاسی زیادی خواهد داشت از جمله:

1 ـ انتخابات پارلمانی ترجمان حقیقی وعده های اصلاحی بشار اسد بوده و این اقدام در حقیقت بالابردن دیواره اعتمادسازی میان ملت و رهبری سوریه است.

2 ـ این اقدام سیاسی مکانیزمهای بهانه تراشی از دست معارضه سوریه میگیرد. معارضه و حامیان آن با وسایل و ترفندهای گوناگون طی یکسال اخیر سعی داشته دولت بشار اسد را به عنوان مخالف اصلاحات ودموکراسی به جهانیان وافکار عمومی معرفی کنند.

۳ـ خشونت و تروریسم که ساخته وپرداخته معارضه مسلح و حامیان آن در یکسال اخیر بوده مشکلات و معضلات سیاسی ـ امنیتی و اقتصادی ـ معیشتی برای دولت و جامعه سوریه به وجود آورده و کارنامه معارضه با تمام جریانها و طیفهای آن (حتی معارضه ملی که با مداخله خارجی مخالف است) آلوده ساخته است.

انتخابات پارلمانی سوریه، معارضه خارج نشین سوریه را در این رهگذر خلع سلاح ساخته و ثابت کرده که اسد به دنبال عملی کردن اصلاحات است و گروه‌های مسلح و معارضه مرتبط به خارج در این راه مانع تراشی می‌کنند.

سناریوهای دشمنان سوریه برای تخریب مأموریت عنان

 

 اجرای عملیات‌های خرابکارانه افزایش تهدیدات و به راه انداختن جنگ روانی و رسانه‌ای علیه سوریه ترفندهای شیطانی و انتقامی دشمنان سوریه برای تخریب ماموریت عنان است.

جریان به اصطلاح دوستان سوریه با هزینه‌های کلان (پرداخته شده از سوی آل سعود و آل ثانی ) تحرکات دیپلماتیک وسیع(حمایت شده از سوی ائتلاف فراآتلانتیکی ) در سه نشست"تونس "،" استانبول" و "پاریس " نتوانستند اهداف معارضان سوریه در خارج را محقق کنند.

چند ماه پیش محور استانبول ـ آمریکا و اتحادیه اروپا، دمشق را به چماق شورای امنیت، سازمان ملل و قطعنامه‌های صادره تهدید کردند آنها طی این مدت در محافل منطقه‌ای و بین‌المللی بسیار تلاش کرده تا بالاخره توافقی حاصل شد و کوفی عنان جهت حل قضیه سوریه مأموریت یافت و برای عملی شدن شش بند طرح او شورای امنیت یک بیانیه رئاستی و دو قطعنامه صادر کرد.

بر اساس قطعنامه شورای امنیت عنان و تیم ناظران سازمان ملل در صحنه و عرصه واقعی سوریه حضور فعال دارند در حالی که طرح آتش‌بس کوفی عنان هر روز مورد تعرض و آسیب از سوی جریان معارض و حامیان آن قرار گرفته است.

جریان معارض و حامیان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای آن از همان آغاز طرح و مأموریت عنان و تیم ناظران سازمان ملل را شکست خورده خوانده و دمشق را به زیر پا گذاشتن توافقات با عنان متهم ساخته‌اند.

دمشق گرچه با تهاجم و حملات روانی و ایذایی جریان معارض و حامیان آن روبه‌رو است ولی این روزها با جدیت و نشاط فراوان به دنبال محقق کردن و عملی کردن کارزارهای انتخابات مجلس الشعب(پارلمان) است که پازلی از اصلاحات اعلام شده از سوی بشار اسد به حساب می‌رود.

البته دمشق در عین حالی که سخت مشغول آماده‌سازی زمینه مبارزه انتخاباتی پارلمان و تشویق رقابت سالم میان نامزدان این انتخابات است با انواع ترفندها و توطئه‌های شیطانی و انتقامی نیز روبه‌رو است که می‌توان به موارد عدیده‌ای از این توطئه‌ها اشاره کرد:

1ـ عملیات خرابکارانه، ترور، ربایش، تهدید، جنگ نرم و روانی از سوی جریان معارض در خارج و گروه‌های مسلح مورد حمایت محور استانبول ادامه دارد.

2ـ جنگ روانی و رسانه‌ای اعلام شده ار سوی محور استانبول و غرب تشدید و ادامه یافته است.

3ـ سقف و گستره دامنه تهدیدات علیه سوریه به ویژه از سوی آمریکا که اخیرا چماق بند هفتم از منشور سازمان ملل علم کرده است، افزایش یافته است.

جماعت نئوعثمانی‌های ـ آل سعود ـ آل‌ثانی این روزها نیز در چرخه تبلیغاتی و جنگ روانی خود علیه دمشق از سناریوی ایجاد منطقه حایل زیاد استفاده می‌کنند.

4ـ در این روزها شایعات حمله نظامی برق آسا و محدود از جمله حمله هوایی و موشکی محدود به اهداف راهبردی و حساس سوریه،به فراونی مطرح است.

جبهه مخالف امنیت و ثبات سوریه این روزها یک جریان جنگ نرم و روانی و یک حمله تبلیغاتی و رسانه‌ای علیه مأموریت ناظران سازمان ملل و کوفی عنان و تیمش به راه انداخته است و هدف اولیه این اقدامات به شکست کشاندن طرح عنان و مأموریت وی در سوریه و مقصر جلوه دادن سوریه در این راستا است

در این روزها که دمشق به دنبال کمک جدی و فعال به موفقیت عنان در این مأموریت است تحرکات و رایزنی‌های دشمنان امنیت و آینده سوریه تشدید و افزایش یافته و قصد نهایی آنها اعلام شکست طرح عنان و آغاز فاز بعدی عملی کردن بند هفتم منشور سازمان ملل علیه دمشق است.

جریان معارض سوریه در خارج از همان زمانی که دمشق طرح عنان را پذیرفت تا این لحظه در ابعاد و زمینه‌های مختلف فعال و عملیاتی شده است:

الف ـ تحرکات سیاسی ـ دیپلماتیک خود را در خاورمیانه و اروپا تشدید نموده و در مذاکرات با مقامات عربی و اروپایی، خواسته قدیمی خود را یعنی مداخله نظامی خارجی جهت ساقط کردن بشار اسد تکرار کرده است.

ب ـ به اقدامات ایذایی و عملیات تروریستی و تخریبی خود در مناطق مختلف و کانون‌های بحرانزا در سوریه، دامن زده است

ج ـ این روزها جریان معارض در تلاش است صحنه و عرصه انتخابات پارلمانی را برهم زند زیرا اجرا شدن این انتخابات در ابعاد گوناگونی به زیان آینده این جریان است .

آینده دو سودان را به کدام سو می‌برد؟

 

به نظر جنوبی‌ها نقاط اختلاف میان دوطرف شش محور است و منطقه هجلیج هفتمین مشکل مرزی است ولی به باور خارطوم نقاط اختلاف تنها سه منطقه است و منطقه ابی چهارمین محور اختلاف است.

زایش و تولد جمهوری جنوب سودان و یا در حقیقت جدایی جنوب سودان از خارطوم، هرگز روند طبیعی و عادی نداشته و استعمار پیر انگلیس سناریوی جدایی و تفکیک سودان را در حدود شش دهه کلید زده بود. توافقات ماچاکوس و نیفاشا(در کشور کنیا) میان جنوبی‌ها و دولت خارطوم در 2005 هیچ وقت مرحله پایانی داستان شش دهه جنگ داخلی میان جوبا و خارطوم نبوده، بلکه تازه آغاز روند جدید و مرحله نوینی از منازعه و تنازع میان جنوب و شمال سودان بوده است.

تنش خونین و منازعه در مرزهای دوجنوب و در حوالی میادین نفتی منطقه" هجلیج" نمادی از مرحله جدیدی در مناسبات جنوب و شمال سودان بوده است.

کشمکش میان خارطوم و جوبا برسر صادرات نفتی از میادین جنوب و مکانیزم بهره برداری دوطرف از درآمدهای آن منابع،گام به گام دو کشور به سمت بحران، چالش، تهدید و تنش سیاسی و درگیری نظامی سوق داده و جنگ تمام عیار نظامی ارتش‌های دوکشور در منطقه هجلیج بخشی از حقیقت و روح روابط میان البشیر و سلفا کر رئیس جمهور سودان جنوبی می باشد.

وضعیت ناهنجار سیاسی و امنیتی در مناسبات دو سودان نمایشی از انتقال و گذر دوطرف از مرحله توافق و صلح و سازش به مرحله بی‌اعتمادی و جنگ وتنش است. فضای حاکم بر گفتمان سیاسی و سیاست تبلیغاتی و رسانه ای خارطوم و جوبا، در این شرایط، نفرت آلود و خصمانه است و محیط سیاسی و امنیتی را جهت شروع یک مذاکره جدی و عقلایی میان دوطرف ناممکن ساخته است.

دوایر تصمیم ساز در پایتخت‌های دوکشور در پرتو فضای تنش آلود تنها روی گزینه‌های نظامی و امنیتی به عنوان مخرجی برای عبور از این مرحله تاکید دارند و سناریوهای مذاکره و گفتگوی سیاسی جهت حل معضل میان دوکشور فعلاً مطرح نیست.

اختلافات بر سر تعریف موضوع جغرافیای درگیری ها ومحورهای مناطق مورد اختلاف میان خارطوم و جوبا عنصر مهمی در خلق تنش و خصومت میان فرماندهان و افسران البشیر و سلفا کر بوده است.

به نظر جنوبی‌ها نقاط اختلاف میان دوطرف شش محور است و منطقه هجلیج هفتمین مشکل مرزی است ولی به باور خارطوم نقاط اختلاف تنها سه منطقه است و منطقه ایبی چهارمین محور اختلاف است. اکنون طرفین از محافل بین المللی و منطقه ای انتظار کمک و یاری جهت مشکلات خود دارند.

در پی بروز مشکلات سیاسی و امنیتی ناشی از اختلاف ارضی و مرزی میان طرفین،خارطوم و جوبا یکبار مذاکره سیاسی را تجربه نموده و در مورخه دهم فوریه 2012 به توافقاتی جهت رفع خصومت‌ها و دشمنی‌ها رسیده ولی جنگ هجلیج (اواخر مارس تا دهم اوریل2012)در این روزها شکنندگی توافقات میان طرفین را به نمایش گذاشت.

منطقه نفتخیز هجلیج در اقتصاد خارطوم (که از یکسال پیش از درآمد نفتی جنوب محروم شده است) نقش مهمی دارد، لذا خارطوم به هیچ وجه حاضر نیست این منطقه با ارزش از دست دهد.

البشیر در حال حاضر با چالش‌ها و تهدیدهای گوناگونی روبرو است که مهمترین آن به شرح ذیل است:

1ـ کاهش سهم درآمدهای نفتی در اقتصاد ملی خارطوم

2ـ مشکلات و معضلات پیچیده اقتصادی در پی محروم شدن خارطوم از بسیاری منابع اقتصادی جنوب. همچنین سودان شمالی در این شرایط با تراکم و انباشتگی مشکلات مالی و اقتصادی و توسعه ای دست وپنجه نرم می‌کند.

3ـ منازعه جنوب و شمال سودان یکی از تبعات و نتایج جدایی جوبا از خارطوم است.

4ـ خارطوم در مناطق مختلف با معضلات سیاسی ـ امنیتی تاریخی و سنتی از جمله دارفور، کردوفان، نوبه و حلایب و نیل آبی و منطقه البجا روبرو است.

5ـ البشیر هنوز مشکلات سیاسی خود با احزاب و جریانهای سیاسی حل نکرده و نظام کثرتگر ایی او با مشکلات اصولی مواجه است.

کلام آخر

جنوب سودان با بسته‌های فراوان از مشکلات گوناگون روبرو است و هنوز به عنوان دولت ـ ملت به منصه ظهور در نیآمده است و دولت جوبا در محیط داخلی و خارجی با معضلات مختلف درگیر است.

بزرگترین مشکل جنوب سودان ناتوانایی آن در مدیریت مناسبات خود با محیط پیرامونی خود به ویژه با خارطوم است. میان دو سودان مرزی به طول 1800 کیلومتر است ولی هنوز بخوبی ترسیم و تعیین نشده است. توافق سیاسی و مسالمت آمیز میان جوبا و خارطوم کوتاه‌ترین و نجات بخش‌ترین راه حل برای عبور از بحران و تنش است.

ارزیابی عملکرد اتحادیه اروپا در قبال تحولات دمشق در یکسال اخیر

 

اتحادیه اروپا تا این لحظه سیزده بسته تحریم و مجازات علیه سوریه تحمیل کرده که بدنبال آن "126" مقام و "41" شرکت و مؤسسه سوریه مورد تحریم قرار گرفته اما بقای بشار اسد در قدرت نشان از ناکارآمدی این تحریم‌ها بوده است.

اتحادیه اروپا که تا مارس 2011 به دنبال تحکیم یک شراکت اقتصادی و توسعه‌ای با دمشق بوده، اینک این اتحادیه به یکی از عوامل مداخله خارجی و فرامنطقه ای در عرصه تشدید و توسعه گستره بحران سوریه تبدیل شده است. اتحادیه اروپا در طول یکسال اخیر در سیاست خصمانه علیه دمشق، آمریکا را در تمام مراحل همراهی و گاهی به اعتراف و اذعان معارضه سوریه ،این اتحادیه از خود واشنگتن پیشی گرفته بوده است.

قبل از پرداختن به ارزیابی و برآورد نقش اتحادیه اروپا به عنوان بازیگر فرامنطقه‌ای در عرصه بحران سوریه، یادآوری چند نکته درباره سیاست خارومیانه ای اتحادیه اروپا و نقش آن به عنوان یک بازیگر بین المللی در روند و فرآیند تحولات منطقه خاورمیانه و خلیح فارس بسیار با اهمیت است:

1- اروپا بطور اعم و کشورهای اتحادیه اروپا بطور اخص پس از پایان جنگ جهانی دوم و شروع جنگ سرد بسیار از برگه ها و ابزارهای نفوذ و اقتدار خود در خاورمیانه از دست داده است.

2ـ اتحادیه اروپا در حساس ترین و پراهمیت ترین پرونده خاورمیانه ـ قضیه فلسطین و روند صلح خاورمیانه ـ فاقد هرگونه تأثیر و ابزار است. روند و تاریخ شش دهه منازعه عربی ـ صهیونیستی و تاثیرگذاری نقش آمریکا در این روند بهترین و واضح‌ترین مصداق این ادعا است.

3ـ اتحادیه اروپا در برخی از ابعاد، موفقیت‌های چشمگیری به دست آورده ولی در تعیین یک سیاست خارجی واحد و متحد، هنوز ناموفق بوده است. بطور مثال کشورهای این اتحادیه در قضیه عراق و حمله نظامی ارتش آمریکا، مواضع و سیاست خارجی واحدی نداشته است.

4ـ کشورهای اتحادیه اروپا هرکدام منافع ملی و اقتصادی خاصی در کشورهای خاورمیانه دارند لذا در قبال روند تحولات خاورمیانه رفتار متفاوتی و گاهی متضادی دارند.

5ـ کشورهای اتحادیه اروپا بر اساس موقعیت جغرافیای خود نسبت به منطقه خاورمیانه وشمال افریقاـ منطقه مدیترانه، منافع و علائق خود در منطقه تنظیم و ترسیم می‌کنند.

بطور مثال تمایلات و علاقمندی آلمان به موضوعات خاورمیانه شبیه و مانند علایق فرانسه به منطقه خاورمیانه ،شمال افریقا و ساحل جنوبی منطقه مدیترانه نیست.

اکنون کانون توجه سیاست خاورمیانه اتحادیه اروپا پس از سرنگونی سرهنگ قذافی در لیبی به سمت سوریه تمرکز یافته است. در یک‌سال اخیر کشورهای اتحادیه اروپا به دلایل فراونی از جمله عوامل فوق در ایجاد ابزارها و سازوکارهای لازمه جهت تأثیرگذاری به عنوان بازیگر فرامنطقه ای در گستره بحران سوریه ناموفق بوده است.

در طول سیزده دور مجازات‌ها و تحریم‌ها از سوی این اتحادیه علیه سوریه، اروپایی ها در یکسال اخیر رفتار ناکارآمد و فشلی در ازای دمشق داشته و تحریم‌ها، تحرک دیپلماتیک و جنگ سفارتخانه‌ای، ابزارهای فشار این اتحادیه علیه سوریه بوده ولی هیچکدام از این سازوکارها، نقش چندانی در تغییر وضعیت پایدار بشار اسد نداشته و سیاست براندازی اسد از اریکه قدرت در قاموس شکست‌هایی تاریخی این اتحادیه ثبت و ضبط گردیده است.

کلام آخر

اتحادیه اروپا تا این لحظه سیزده بسته تحریم و مجازات علیه سوریه تحمیل کرده و تا اکنون "یک‌صد و بیست وشش" مقام و "چهل و یک" شرکت و مؤسسه سوریه مورد تحریم قرار گرفته است.

این اتحادیه جهت تحمیل فشارهای مضاعف و تمام عیار علیه دمشق حتی از افزودن نام مادر 78 ساله بشار اسد (أنیسة أحمد مخلوف متولد سال 1934) به لیست تحریم‌ها و مجازات‌ها دریغ نکرده ولی بقای بشار اسد در قدرت و تداوم انسجام دولت و نهادهای آن نشانه قاطع و روشن ناکارآمد بودن سیاست اروپایی در قبال دمشق است.